Aansprakelijkheid VvE voor werknemers en vrijwilligers

Ongevallen op de werkvloer zijn dagelijkse kost. Met name in de bouw komen regelmatig ongevallen voor en helaas hebben juist deze ongevallen vaak letsel tot gevolg. Letsel betekent schade: de betrokkene zal namelijk behandeld moeten worden en kan wellicht (een tijdje) niet meer werken.

Een vraag die wij regelmatig krijgen gaat over de aansprakelijkheid voor de schade in het geval van een ongeval. Deze vraag is niet eenduidig te beantwoorden, aangezien verschillende omstandigheden beoordeeld moeten worden. Hieronder treft u een overzicht van de zaken die meespelen in het bepalen van aansprakelijkheid VvE. Voor een samenvatting klik hier.

Aansprakelijkheid en dienstverband slachtoffer

De eerste vraag die gesteld moet worden is bij wie het slachtoffer in dienst was en voor wie hij werkzaamheden verrichte op het moment dat het ongeval plaats vond. Aansprakelijkheid berust in beginsel bij de werkgever (niet te verwarren met opdrachtgever). Indien de VvE dus een loodgietersbedrijf inschakelt, dan is de VvE in beginsel niet aansprakelijk voor een ongeval van deze loodgieter: de VvE is dan immers opdrachtgever. Wanneer de VvE echter eigen werknemers of vrijwilligers voor zich heeft werken, dan is de VvE wel aansprakelijk. De vraag of degene die de werkzaamheden verricht betaald krijgt ervoor, doet niet ter zake: de aansprakelijkheid geldt zowel voor vrijwilligers als betaalde arbeidskrachten in dienst van de VvE.

Kortom: in beginsel is de werkgever aansprakelijk, de opdrachtgever niet.

Uitzondering 1: Instructies

Een eerste uitzondering op het hiervoor geschetste beginsel is wanneer de VvE (bijvoorbeeld het bestuur, een commissie of de beheerder) instructies geeft over hoe de werkzaamheden verricht moeten worden. Indien er teveel of te specifieke instructies gegeven worden, dan kan de aansprakelijkheid verschuiven van werkgever naar opdrachtgever. Indien de VvE bijvoorbeeld instructies geeft over hoe een muur gemetseld moet worden en de muur valt, als gevolg van het opvolgen van de instructies, bovenop de metselaar om dan is de VvE mogelijk wel aansprakelijk. Wel moet er dan een causaal verband zijn (de oorzaak van het ongeval moet gelegen zijn in de instructies) en uiteraard rust er op de werknemer ook nog een bepaalde eigen verantwoordelijkheid.

Uitzondering 2: Opzet of roekeloosheid

Een andere uitzondering voor aansprakelijkheid is wanneer het ongeval een gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van het slachtoffer. In dat geval is de werkgever namelijk niet aansprakelijk, maar de werknemer zelf. Hier kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de loodgieter die zich niet aan de veiligheidsvoorschriften houdt van werkgever en naar beneden valt bij reparatie van een dakgoot. Ook hier geldt weer dat er sprake moet zijn van een causaal verband tussen het gedrag van de werknemer en het ongeval en het gedrag van de werknemer en de schade.

Uitzondering 3: Aansprakelijkheid voor opstallen

De eigenaar van een pand is aansprakelijk voor de schade die zich als gevolg van dit gebrek voordoet. Hierbij kan gedacht worden aan een schoorsteen waaraan een gebrek kleeft en in een storm van het pand afwaait en op een auto terecht komt. De eigenaar van het pand is vervolgens aansprakelijk voor de schade aan de auto. Vergelijkbaar is de situatie waarbij delen van de schoorsteen op een door de VvE ingeschakelde loodgieter vallen. Indien het pand gesplitst is, dan is de VvE aansprakelijk voor deze schade. Dit soort schades ontstaan vrij regelmatig; reden ook waarom elke VvE een Wettelijke Aansprakelijkheidsverzekering dient te hebben.

Schade voorkomen

Een ongeval is altijd vervelend, indien de VvE daar vervolgens ook voor aansprakelijk gesteld kan worden is nog vervelender. Daarom doet elke VvE er verstandig aan om schade te voorkomen en / of om zich te verzekeren voor de aansprakelijkheid. Zo zal de VvE ervoor moeten waken dat het pand in orde is en er geen gevaarlijke gebreken aan kleven, en moet de VvE niet teveel (inhoudelijke) instructies geven aan werknemers van een ingehuurd bedrijf. Daarnaast moet de VvE zich verzekeren tegen risico’s waarvan niet ondenkbeeldig is dat ze zich manifesteren. Denk in de eerste instantie aan de gewone WA verzekering, echter indien een VvE veel met vrijwilligers werkt, is het niet onverstandig om een vrijwilligersverzekering af te sluiten. Bovendien kan het verstandig zijn om een rechtsbijstandsverzekering af te sluiten, zodat de VvE (verzekerde) rechtshulp kan ontvangen als zij in rechte aansprakelijk gesteld wordt voor een eventueel ongeval.