Advocaat treedt zowel voor VvE als voor VvE-lid op, mag dat?

Dit artikel is geschreven door Myrthe de Vries, vastgoedadvocaat bij Lexys Advocaten. Het artikel werd op 11 juli 2024 geplaatst op de website van Lexys Advocaten.

In een recente uitspraak van de Raad van Discipline Arnhem-Leeuwarden werd een advocaat berispt omdat hij optrad voor een Vereniging van Eigenaren (hierna: VvE) én voor een lid van die VvE. Volgens de Raad had hij daarmee de kernwaarden onafhankelijkheid en partijdigheid geschonden. Advocaat Myrthe de Vries is gespecialiseerd in VvE-recht en legt uit hoe de Raad tot dit oordeel kwam.

Waar het over ging

De advocaat vertegenwoordigde al geruime tijd de eigenaar van een appartementsrecht. Deze eigenaar was samen met een andere partij, de klaagster, mede-eigenaar van enkele appartementen binnen de VvE. Partijen waren met elkaar in conflict geraakt over de verdeling van de gemeenschappelijke appartementsrechten en voerden daarover een procedure bij de rechtbank.

In april 2021 heeft de eigenaar een VvE vergadering geïnitieerd en daarin is besloten tot wijziging van één van de appartementsrechten die het gezamenlijk eigendom van de eigenaar en klaagster was. Klaagster heeft vervolgens de kantonrechter verzocht dit besluit te vernietigen.

Advocaat van appartementseigenaar gaat ook voor VvE optreden

De advocaat die al eerder optrad voor de eigenaar heeft zich vervolgens in deze procedure zowel voor de eigenaar als voor de VvE gesteld. Klaagster heeft de advocaat daarop in de gelegenheid gesteld om zich wegens belangenconflict te onttrekken als advocaat van de VvE. De advocaat heeft in reactie daarop laten weten dat hij daar geen reden toe zag.

Klacht tegen advocaat die voor VvE en voor appartementseigenaar optreedt

Vervolgens heeft klaagster een klacht ingediend tegen de advocaat, omdat hij niet onafhankelijk kon opereren. Hij trad immers tegelijkertijd op voor de eigenaar, die belang had bij de bestemmingswijziging. Dat belang zou niet zonder meer gelijk lopen met het belang van de VvE.

Advocaat VvE heeft potentieel belangenconflict

De Raad van Discipline oordeelde dat de advocaat de betamelijkheidsnorm van artikel 46 van de Advocatenwet had geschonden door niet tijdig terug te treden uit één van de conflicterende rollen. Het was duidelijk dat de belangen van de VvE en klaagster potentieel strijdig waren met die van de eigenaar.

Op de zitting bij de Raad van Discipline erkende de advocaat dat hij tuchtrechtelijk verwijtbaar had gehandeld. De advocaat had naar eigen zeggen de dag voor de zitting het dossier bestudeerd en jurisprudentie onderzoek gedaan wat bij hem toen tot nieuwe inzichten heeft geleid.

Dát onderzoek had de advocaat naar het oordeel van de Raad veel eerder kunnen én moeten doen.

Berisping voor advocaat van de VvE

De raad legde de advocaat de maatregel van berisping op. Dit benadrukt het belang dat de tuchtrechter hecht aan de integriteit en onafhankelijkheid van advocaten. Een advocaat moet altijd onafhankelijk opereren en de belangen van zijn cliënt vooropstellen. Als dat twee cliënten zijn en als die belangen kunnen gaan conflicteren, dan moet de advocaat zijn dienstverlening weigeren.

Advocaat heeft tegenstrijdig belang bij optreden voor VvE

Deze zaak onderstreept het cruciale belang van onafhankelijkheid en onpartijdigheid binnen de advocatuur. Ondanks dat de Raad van Discipline niet tot het oordeel komt dat altijd sprake is van een tegenstrijdig belang wanneer een advocaat zowel voor een eigenaar als voor de VvE optreedt, ligt dat tegenstrijdig belang wel altijd op de loer.

Ook kan dat tegenstrijdig belang op een later moment ontstaan. Vanaf dat moment kan de advocaat niet meer voor één van de beide partijen optreden. De boodschap van de Raad van Discipline is duidelijk: bij twijfel niet doen.